Os novos tipos impositivos do IVE aumentarán o prezo dunha forma importante nalgúns produtos culturais, sempre que os empresarios non decidan asumilo. O informe elaborado polo Observatorio da Cultura Galega, do Consello da Cultura Galega, sinala que os incrementos mais grandes prodúcense en certo tipo de produtos e servizos, sobre todo os relacionados cós espectáculos (artes escénicas, exhibición de cine, música en vivo…), que pasan dun gravame do 8 ao 21%. Os incrementos suporían que o prezo medio dunha entrada de teatro en Galicia pasase duns 5,3€ a 6€, a dos concertos de música popular de 5,5€ a 6,2€ e unha de cine chegue a un prezo medio de case 7,5€.
Para realizar un cálculo do impacto desta medida política na sector produtivo da cultura o informe achega unha serie de indicadores relacionados co consumo.
Os datos sobre consumo cultural indican unha caída dende 2008, cunha contracción do gasto de máis de 30 millóns de euros con taxas de crecemento negativo en aumento.
Gasto en bens e servizos culturais. Fonte: MCED
Se calculamos a variación no consumo dende o inicio da crise por subgrupos de gastos observamos a seguinte realidade:
Total -3,98%
Libros e publicacións periódicas: Libro non de texto -1,32%
Libros e publicacións periódicas: Publicacións periódicas 2,03%
Servizos culturais: Espectáculos -18,96%
Servizos culturais: Outros -19,74%
Equip. e acces. audiov. de tratamento da inform. E Internet: Audiov., fotográficos e cinematográf. 8,35%
Equip. e acces. audiov. de tratamento da inform. E Internet: Tratamento da información e Internet 1,18%
Outros bens e servizos: Soporte para o rexistro de imaxe, son e datos 16,50%
Outros bens e servizos: Outros -23,15%
Variacións de gasto cultural por subgrupos entre 2008 e 2010. Fonte: MCED
Como se pode apreciar, son precisamente os espectáculos e outros tipos de servizos e bens aqueles que xa están sufrindo un descenso maior.
No tocante á demografía empresarial, pese a que ata 2010 non se observa unha destrución importante de empresas, os conxuntos de actividades aos que afectan máis directamente as medidas impositivas xa se atopan en retroceso. Concretamente, pecháronse 31 empresas deste tipo entre 2009 e 2010.
Os autores do informe realizaron unha simulación do que suporía a subida do IVE nos termos coñecidos para o gasto cultural sobre os últimos datos da enquisa de gasto de consumo cultural nos fogares (MCED) a partir de datos do INE. Aplicamos un incremento específico para cada subgrupo de gasto, en función do recollido no Real Decreto-lei 20/2012, de 13 de xullo. Como é sabido, isto significa manter o tipo do 4% para libros e publicacións periódicas e aplicar o tipo xeral ao resto. Segundo os subgrupos de gasto que esta operación estatística nos permite desglosar, pasamos a aplicar as subas do 8% ao 21% para espectáculos e servizos culturais e do 18% ao 21% para o resto. Os resultados son os seguintes:
IVE antigo Novo IVE Incremento
Total 783,4 816,1 32,7
Libros e publicacións periódicas: Libro non de texto 67,2 67,2 0,0
Libros e publicacións periódicas: Publicacións periódicas 115,4 115,4 0,0
Servizos culturais: Espectáculos 53 59,4 6,4
Servizos culturais: Outros 130,5 146,2 15,7
Equip. e acces. audiov. de tratamento da inform. e Internet: Audiov., fotográficos e cinematográf. 142,7 146,3 3,6
Equip. e acces. audiov. de tratamento da inform. e Internet: Tratamento da información e Internet 214,1 219,5 5,4
Outros bens e servizos: Soporte para o rexistro de imaxe, son e datos 34,6 35,5 0,9
Outros bens e servizos: Outros 25,9 26,6 0,7
Gasto total en bens e servizos culturais (millóns de euros). Elaboración propia a partir de MCED e INE
Como se pode apreciar, para manter un nivel de consumo cultural semellante, os galegos terían que desembolsar 32,7 millóns de euros máis, maioritariamente en espectáculos e servizos culturais. Esta magnitude permítenos concluír que os prezos de bens e servizos culturais experimentarían unha subida media de case un 4,2%.
Non obstante, no contexto actual é moi difícil pensar que se manteña o nivel de consumo. As proxeccións máis conservadoras levaríannos a pensar que o gasto cultural en 2012 situarase en niveis próximos de 2005.
En relación con todo isto debemos ter en conta é o Índice de Prezos de Consumo. En Galicia, os prezos de produtos e servizos de ocio e cultura están estancados dende 2003, cando non evolucionando negativamente.
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Índice xeral 3,8 3,1 3,0 3,4 3,5 2,5 4,2 -0,6 1,9 3,4
Ocio e cultura 2,7 0,8 0,3 -0,0 0,8 -0,5 -0,4 -0,4 -1,4 -0,1
Variación das medias anuais do IPC en Galicia. Fonte: INE
Este dato, lonxe de ser positivo, pode significar unha escasa demanda, e, por tanto, incidir negativamente na creación de emprego dun sector potencialmente estratéxico. Á vista desto, semella pouco probable que as empresas poidan repercutir a subida do IVE no prezo final dos seus servizos e produtos, o cal incidiría moi negativamente nas súas contas de resultados.
Para completar o panorama, segundo a Enquisa de condicións de vida das familias (IGE) os ingresos medios por fogar baixan de forma constante dende 2008. Por outra banda, a Enquisa coxuntural aos fogares (IGE) amosa que unicamente o 47% da poboación ten pensado “Saír a cear, a cafeterías, ir ao cine, ao teatro” nos próximos tres meses.
Á vista da realidade descrita, cabe esperar que a subida do IVE na cultura galega supoña poñer en perigo o futuro da actividade produtiva das empresas culturais dedicadas ao espectáculo e a outros servizos culturais, aquelas que sofren o incremento máis severo do IVE.